Raetia
Raetia (Ῥαιτία), noordelijke grensprovincie van het romeinse
rijk, waarvan het bergachtige territorium Beieren
ten zuiden van de Donau (tot 260 nC vanaf Pförring
stroomopwaarts ook een brede strook ten noorden
van deze rivier), de oostelijke helft van het
tegenwoordige Zwitserland en voorts de huidige
oostenrijkse deelstaten Vorarlberg en Tirol besloeg.
De oostgrens - met de provincie Noricum - werd gevormd door de benedenloop van de Inn, de zuidgrens door de hoogste Alpenruggen; de westgrens - eerst met Gallia Belgica, later met Germania superior - volgde tot 260 nC ongeveer de lijn Simplon-Konstanz-Lorch, vanaf 260 de lijn Simplon-Konstanz-Bregenz-Illertal; de noordgrens liep tot 260, toen de agri decumates door Rome definitief werden prijsgegeven, langs de raetische limes en de Donau, daanna over de gehele lengte langs de Donau. Dit gebied, dat bewoond werd door de keltisch-ligurische Raeti en de keltische Vindelici, werd door Drusus en Tiberius in 15 vC in een gecombineerde operatie vanuit het zuiden en het westen onder romeins gezag gebracht. De stadhouder van R., die in Augusta Vindelicorum resideerde, was aanvankelijk een praefectus, sinds het midden van de 1e eeuw een procurator, vanaf 179 een legatus Augusti pro praetore. Tijdens de grote Marcomannen-oorlog (166-180), waarvan de provincie zwaar te lijden had, werd de legio III Italica Concors in Castra Regina (Regensburg) gestationeerd. Bij de provinciale reorganisatie van Diocletianus (eind 3e eeuw) werd R. verdeeld in R. prima (hoofdstad waarschijnlijk Curia, Chur) en R. secunda (hoofdstad Augusta Vindelicorum).
Toen ca. 390 nC de Donaulinie door de Romeinen prijsgegeven moest worden, maakten de Allamannen zich van het grootste gedeelte van deze beide provincies meester.
De voornaamste steden van R. waren, behalve de
reeds genoemde, Brigantium
(Bregenz) en Cambodunum (Kempten).
Lit. O. Haug (PRE 1 A, 42-62). G. C. Susini (EAA 6, 596-598). - F. Wagner, Die Römer in Bayern4 (München 1928). M. B. Peaks, The General Civil and Military Administration of Noricum and R. (Diss. Chicago 1927). F. Hertlein/O. Paret/P. Goessler, Die Römer in Württemberg 1-3 (Stuttgart 1929-1932). R. Heuberger, Rätien im Altertum und Frühmittelalter 1 (Innsbruck 1932). F. Stahelin, Die Schweiz in römischer Zeits (Basel 1948). L. Voit, R. Latina. Quellenlesebuch zur Geschichte der römischen Donauprovinzen (Dusseldorf 1959). [Nuchelmans]