Puteoli


macellum
Het Macellum (in 1969 nog onder water,
maar nu door seismische bewegingen
weer droog)
Puteoli (Ποτέολοι), thans Pozzuoli, italische kuststad ten westen van Napels gelegen aan de naar haar genoemde golf. P. werd ca. 530 vC onder de naam Δικαιάρχεια gesticht door samische kolonisten uit Cumae. Na een samnitische periode sloot het zich in 338 vC aan bij Rome. Tijdens en na de tweede punische oorlog ontwikkelde het zich tot een militaire en handelshaven, waar Rome in 194 vC een burgerkolonie vestigde. P. was zo'n belangrijke schakel in de verbinding met het griekse zuiden en met het Oosten, dat het de eerste haven van Italië werd en ca. 125 vC in het Middellandse-Zeegebied nog slechts door Delus overtroffen werd. Alle oosterse im- en export passeerde de haven van P., die door de bouw van kunstmatige havenwerken en een vuurtoren nog werd verbeterd. Goede wegen verbonden de stad met Capua en Rome. Zij kende handelsgilden en had een brandweer en een keizerlijk poststation.

Op grote bloei wijzen haar aanleg en bouwwerken, waaronder vooral het forum met de z.g. tempel van Serapis of Macellum, twee amfitheaters (Het grote amphitheater heeft een sousterrain dat het best bewaard is gebleven van alle amphitheaters), een theater, een circus en thermen vermelding verdienen. Om de prachtige ligging aan zee in het vruchtbare Campanië bouwden aanzienlijke Romeinen hier graag hun modieuze villa's: Sulla, Cicero en Hadrianus waren hier vaak geziene gasten. Ofschoon de uitbouw van Ostia in de 2e eeuw nC een achteruitgang betekende voor P., overleefde dit de opbloei van de nieuwe haven. De invallen van de barbaren leidden echter tot zijn volledige ondergang.

kaart

Lit. M. W. Frederiksen (PRE 23, 2036-2060). A. Maiuri (EAA 6, 413-420). - K. J. Beloch, Campanien. Topographie, Geschichte und Leben der Umgebung Neapels im Alterthum (Berlin 1879) 88-144. C. Dubois, Pouzzoles antique (Paris 1907). J. Bérard, Bibliographie topographique des principales cités grecques (Paris 1941) 83-85. A. Maiuri, I Campi Flegrei, dal sepolcro di Virgilio all' antro di Cuma (Rome 1963) 19-61. [A. J. Janssen]

Kaart