Pyrrhus I

Pyrrhus (Πύρρος) I (319-272), belangrijkste koning van Epirus, zoon van de molossische koning Aeacides en de thessalische prinses Phthia. In 306 vC kwam Pyrrhus, onder toezicht van een regent, als jongen van 13 jaar voor het eerst op de troon. In 302 verjaagd door de macedonische koning Cassander, keerde hij pas in 297 vC met steun van de egyptische koning Ptolemaeus I naar Epirus terug, waar hij tot 272 regeerde.

KOP

Diverse malen poogde Pyrrhus expansie te bedrijven. In 288 maakte hij zich meester van Thessalië en Zuid-Macedonië, maar Lysimachus verdreef hem spoedig en ontnam hem daarmee de kans koning van Macedonië te worden. In 281 vC ging Pyrrhus met 25.000 man en 20 olifanten in op een verzoek van de zuid-italische stad Tarente om steun tegen Rome. Hoewel hij al in 295 door een kortstondig huwelijk met Lanassa, dochter van de sicilische tiran Agathocles, met het Westen in contact gekomen was, is het onjuist te veronderstellen dat Pyrrhus met welbepaalde ideeën omtrent een toekomstig italisch-sicilisch rijk overstak naar Italië. Hij versloeg de Romeinen tweemaal: bij Heraclea (280) en bij Ausculum (279).

Bij de laatste overwinning verloor hij echter zelf zoveel manschappen - vandaar de spreekwoordelijk geworden 'Pyrrhus-overwinning' dat hij Italië voorlopig verliet en inging op een verzoek van een aantal griekse steden op Sicilië om hen te steunen tegen de Carthagers. Als opperbevelhebber van de griekse legers verdreef hij de Carthagers tot aan de uiterste westpunt van het eiland; de vesting Lilybaeum vermocht hij echter niet te nemen. Pyrrhus wilde vervolgens naar Afrika oversteken, maar de sicilische Grieken verwierpen dit plan; spanningen deden hem besluiten naar Italië terug te keren. In 275 vC versloegen de Romeinen hem bij Beneventum. Pyrrhus keerde terug naar Epirus, hoewel uit het achterlaten van troepen in Italië blijkt dat hij zijn italische aspiraties nog niet opgegeven had. Maar eerst probeerde hij zijn macedonische droom weer te verwerkelijken. De nieuwe macedonische koning Antigonus Gonatas verijdelde evenwel zijn plannen. In 273 vC begon Pyrrhus een nieuw en laatste avontuur op de Peloponnesus, waar de Spartaan Cleonymus hem om hulp verzocht tegen zijn vijanden in Macedonië. Ook dit avontuur mislukte; in 272 vC sneuvelde Pyrrhus in een gevecht bij Argos.

De opvallende militaire en diplomatieke gaven van Pyrrhus maakten op zijn tijdgenoten en de volgende generaties grote indruk; Hannibal hield hem voor de grootste veldheer na Alexander de Grote. Pyrrhus maakte Ambracia tot residentie en hoofdstad van zijn rijk; hij bevorderde sterk de hellenisering van Epirus.


Lit. Plutarchus' leven van Pyrrhus (vgl. A. Nederlof, Plutarchus' Leven van Pyrrhus, Diss. Leiden, Amsterdam 1940). - D. Kienast (PRE 24, 108-165). - P. Lévêque, Pyrrhos (Paris 1957). E. Will, Histoire politique du monde hellénistique 1 (Nancy 1966) 74-78, 103-113, 189-193. P. Lévêque, De Timoléon à Pyrrhos (Kokalos 14-15, 1968-1969, 135-156). J. A. Vartsos, Osservazioni sulla campagna di Pirro in Sicilia (ib. 16, 1970, 89-97). P.E. Garoufalias, P., King of Epirus (London 1979). [Pleket]


Lijst van Namen