Hatra

kaartHatra, stad in het huidige Noord-Irak, tussen Tigris en Eufraat, op 97 km ten zuidwesten van de moderne stad Mosoel; thans el Hadr. H. werd waarschijnlijk gesticht omstreeks het midden van de 1e eeuw vC en kende spoedig een grote bloei als karavaanstad en als religieus en economisch centrum. Het lag op de karavaanweg van de Perzische Golf naar Seleucia. Van daaruit werden de waren met kamelen naar H., Nisibis, Sindjar en Antiochië gevoerd. H. handelde steeds als onafhankelijke stad, hoewel ze onder de heerschappij der Arsaciden stond. Goed beschermd door twee dikke, concentrische muren (gedeeltelijk door een derde muur verstevigd), een brede wal en een honderdvijftigtal torens of bastions kon ze gemakkelijk weerstand bieden aan de invallen van de Romeinen (Traianus: 116-117; Septimius Severus: 198, 199; Caracalla: 216). Drie latijnse opschriften getuigen dat de Hatreners daarna een tijdlang geallieerden waren van de Romeinen om aan het offensief van de Sassaniden weerstand te kunnen bieden. Doch ca. 241, onder het bewind van koning Dhaizan, werd de stad na een langdurige en bloedige strijd met de sassanidische koning Sjapur I, verwoest, de inwoners werden uitgemoord of vluchtten. Toen Ammianus Marcellinus de plaats rond 363 bezocht, beschreef hij ze als een sinds lang verlaten puinhoop.

Bij de eerste wetenschappelijke opgravingen door de Duitser W. Andrae (1907-191 1) werd vooral aandacht geschonken aan de architectuur van de stad (omwallingsmuren en in het centrum het grote paleis of Heliostempel, aldus genoemd naar een opschrift en een deurpostreliëf met de vermelding en de afbeelding van de zonnegod). Een aantal kleinere tempels werden sedert 1951 door de iraakse opgravingsdienst aan het licht gebracht. Slechts één tiende van de stadsoppervlakte is tot op heden onderzocht.



Lit. Opgravingsverslagen en tekstuitgaven: N. Al Asil (Sumer 8, 105-107, 123v: 11, 3). F. Safar (ib. 8, 3-16; 9, 7-21; 11, 3-14; 17, 9-35). S. Al Hasani (ib. 9, 240-249, 271v; 10, 84v, 205v). A. Caquot (Syria 29, 89-118; 30, 234-246; 32, 48-69, 261-272; 40, 1-16). A. Maricq (ib. 32, 273-288; 34, 288-296). J. Teixidor (Sumer 21,85-93). - Algemene werken: W. Andrae, H., 1-2 (Leipzig 1908-1912). H. Ingholt, Parthian Sculptures from H. (New Haven 1954). D. Homès-Frédéricq, H. et ses sculptures parthes (Leiden 1963). [Homès-Frédéricq]


Kaart